बंद

उपविभागीय कार्यालय एरंडोल

🏢 एरंडोल उपविभागीय कार्यालयाची स्थापना
एरंडोल उपविभागीय कार्यालयाची स्थापना १५ ऑगस्ट २०१३ रोजी झाली असून, हे कार्यालय म्हसावद रोड, एरंडोल या शहरात स्थित आहे.

📖 उपविभागाचा ऐतिहासिक पार्श्वभूमी
एरंडोल उपविभागात एरंडोल, धरणगाव आणि पारोळा हे तीन तालुके समाविष्ट आहेत, आणि या प्रत्येक तालुक्यांना समृद्ध सांस्कृतिक व ऐतिहासिक वारसा लाभलेला आहे. खाली त्याचा थोडक्यात आढावा दिला आहे:

🏞️ (अ) एरंडोल
प्राचीन काळात हा प्रदेश “एक चक्र नगरी” म्हणून प्रसिद्ध होता, जो पांडवांच्या काळातील आहे. नंतर या ठिकाणास “अरुणावती” असे नाव प्राप्त झाले.
आजचा एरंडोल अंजनी नदीच्या काठी वसलेला असून, सातपुडा आणि अजिंठा पर्वतरांगा याने वेढलेला आहे. या तालुक्याला धरणगाव, पाचोरा, भडगाव आणि पारोळा या तालुक्यांच्या सीमा लागतात.

💍 (ब) पारोळा
पारोळा हे शहर सोन्याच्या दागिन्यांकरिता प्रसिद्ध आहे तसेच पारंपरिक बैलगाड्यांचे उत्पादन येथे मोठ्या प्रमाणावर होते. या शहराला धार्मिक महत्त्व असल्यामुळे याला “पावननगरी” म्हणून ओळखले जाते.

🏰 (क) धरणगाव
छत्रपती शिवाजी महाराज यांनी सुरत मोहिमेच्या दरम्यान धरणगाव येथे काही काळ मुक्काम केला होता.
१७ व्या शतकात, इंग्रजांच्या अधिपत्याखाली धरणगाव हे एक महत्वाचे व्यापार केंद्र होते. याच काळात शिवाजी महाराजांनी इंग्रजांकडून ₹४,३८० इतकी महसूल रक्कम वसूल केली होती.
मुघल काळात, धरणगाव हे जिरीफाफ व भिराण या वस्त्रप्रकारांकरिता प्रसिद्ध होते.

१९९० पासून, कवियत्री बहिणाबाई चौधरी उत्तर महाराष्ट्र विद्यापीठ (पूर्वीचे उत्तर महाराष्ट्र विद्यापीठ) हे गिरणा नदीच्या काठी, धरणगाव तालुक्यात स्थापन करण्यात आले आहे. हे विद्यापीठ जळगाव, धुळे आणि नंदुरबार जिल्ह्यांना शैक्षणिक सेवा पुरवते. विद्यापीठाचे परिसर ६५० एकर एवढ्या विस्तृत क्षेत्रात पसरलेले आहे.

🌍 भौगोलिक स्थान
एरंडोल हे अंजनी नदीच्या काठावर वसलेले एक निसर्गरम्य ठिकाण आहे, जे सातपुडा आणि अजिंठा पर्वतरांगांच्या शांत परिसराने वेढलेले आहे. शहरापासून अवघ्या ४ किलोमीटर अंतरावर असलेला अंजनी धरण हा एक महत्त्वाचा नैसर्गिक देखावा असून, या भागाच्या सौंदर्यात भर घालतो.

🏛️ एरंडोल उपविभागाची ऐतिहासिक व सांस्कृतिक वैशिष्ट्ये

📍 (अ) एरंडोल तालुका
एरंडोल शहरात खालील महत्त्वाची स्थळे आढळतात:

  • पांडववाडा – पांडवांशी संबंधित एक प्राचीन ऐतिहासिक स्थळ.

  • पद्मालय – एक ऐतिहासिक गणपती मंदिर असून, भीमकुंड नावाचा पवित्र जलस्रोत येथे आहे.

  • फरकांडे गाव – येथे अनोख्या डोलणाऱ्या मिनारांची रचना पाहायला मिळते, जी अद्वितीय स्थापत्यशैलीचे उदाहरण आहे.

🏰 (ब) पारोळा तालुका

  • पारोळा शहरात एक भुईकोट किल्ला आहे, जो १७२७ मध्ये सदाशिव दामोदर नेवाळकर यांनी बांधला होता.

  • पारोळा हे झाशीच्या राणी लक्ष्मीबाईंच्या दत्तक पुत्र दामोदरराव यांचे जन्मस्थळ आहे, जे भारतीय इतिहासातील एक महत्त्वाचे व्यक्तिमत्व होते.

✍️ (क) धरणगाव तालुका

  • धरणगाव हे प्रसिद्ध कवी बाळकवी ठोंबरे यांचे जन्मस्थळ असून, त्यांच्या स्मरणार्थ येथे एक स्मारक उभारण्यात आले आहे.

  • येथे खाजा नाईक या आदिवासी स्वातंत्र्यसैनिकाचेही स्मारक आहे, जे ब्रिटिश सत्तेविरुद्धच्या संघर्षासाठी ओळखले जातात.

लोकसंख्या :- 2011 च्या जनगणनेनुसार एरंडोल उपविभागाची लोकसंख्या खालील प्रमाणे.

अ.क्र तालुका कुटुंब संख्या लोक संख्या पुरुष लोक संख्या महिला लोक संख्या मुलांची लोकसंख्या क्षेत्र (किमी) लोक संख्या घनता /किमी लिंग-गुणोत्तर साक्षरता पुरुष साक्षरता महिला साक्षरता अनुसूचित जमाती (एसटी) % अनुसूचित जाती (एससी) %
1 पारोळा ४०१५७ १९६८६३ १०२८८७ (५२.२६%) ९३९७६ (४७.७४%) २५०५३ ७८४.२२ २५१ ९१३ ६५.५९% ७२.३१% ५८.२४% १३.७८% ६.६६%
2 एरंडोल ३५२२७ १६६५२१ ८६३०४ (५१.८३%) ८०२१७ (४८.१७%) २२१४८ ५१३.२९ ३२४ ९२९ ६४.२५% ७१.११% ५६.८७% १४.७८% ६.२५%
3 धरणगाव ३६८४५ १७३४४७ ९०४४३ (५२.१४%) ८३००४ (४७.८६%) २१२८० ५०१.९८ ३४६ ९१८ ६७.५८% ७३.८% ६०.८% १७.०२% ७.८९%
📌 अ.क्र. 👤 अधिकारी/कर्मचाऱ्याचे नाव 🏷️ पदनाम ☎️ संपर्क क्रमांक
1 मनीषकुमार मंगल आत्माराम गायकवाड उपविभागीय अधिकारी 9422884486
2 प्रविण वसंत भिरूड नायब तहसीलदार 8888853147
3 प्रेमनाथ धनसिंग पाटील लघुलेखक 8805500387
4 देवेंद्र शांताराम कोळी सहाय्यक महसूल अधिकारी 8888889168
5 श्रीमती पल्लवी शरद खडके सहाय्यक महसूल अधिकारी 9404057992
6 चंद्रकांत हिम्मतराव कुंभार महसूल सहाय्यक 9096804046
7 श्रीमती योगेश्री आत्माराम टोंडे महसूल सहाय्यक 8459622284