उपविभागीय कार्यालय जळगाव

🌍 जळगाव व जामनेर तालुक्यांचा भौगोलिक व आर्थिक आढावा 🌿

📌 स्थान:
जळगाव शहर हे महाराष्ट्राच्या उत्तर-पश्चिम भागात वसलेले आहे. हे जळगाव जिल्ह्याच्या सीमेत येते, ज्या जिल्ह्याच्या उत्तरेस सतपुडा पर्वतरांग आणि दक्षिणेस अजंठा पर्वतरांग आहे.
🗺️ जळगाव तालुका महाराष्ट्राच्या उत्तरेकडील भागात स्थित असून, तो गिरणा नदीच्या काठावर वसलेला आहे.

🏞️ जामनेर तालुका हा अजंठा डोंगररांगा आणि वाघूर नदीच्या मधोमध वसलेला आहे, ज्यामुळे येथे निसर्गसंपन्न व सुपीक जमीन आढळते.

💧 नदीखोरे व नैसर्गिक साधनसंपत्ती:

• जळगाव तालुका हा गिरणा, तापी आणि वाघूर नदीखोऱ्यांनी समृद्ध आहे.

• जामनेर तालुका वाघूर, कान आणि सूर नदीखोऱ्यांवर अवलंबून आहे.

या नद्यांचे पाणी शेती आणि सिंचनासाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे.

🌾 शेती व सिंचन प्रकल्प:

🌱 मुख्य आर्थिक आधार:
जळगाव व जामनेर तालुके हे कृषीप्रधान अर्थव्यवस्था असलेले असून, शेती हा येथील प्रमुख व्यवसाय आहे.

💦 मुख्य सिंचन प्रकल्प:

• वाघूर प्रकल्प

• शेळगाव प्रकल्प

• भागपूर प्रकल्प

🌾 प्रमुख पिके:

• कापूस

• केळी

• सोयाबीन

• ज्वारी

ही पिके या भागातील आर्थिक समृद्धीचे मुख्य आधारस्तंभ आहेत आणि महाराष्ट्राच्या कृषी उत्पादनात मोठा वाटा उचलतात.

📍 (अ) जळगाव तालुक्यातील प्रमुख आकर्षणे

• 🛕 गणपती मंदिर, तरसोद
  तरसोद गावात वसलेले हे मंदिर श्री गणपतींचे असून, भक्तांसाठी एक शांत, पवित्र आणि आध्यात्मिक ठिकाण आहे.

• 🛕 रामेश्वर मंदिर
  हे मंदिर तापी, गिरणा आणि अंजनी नद्यांच्या संगमावर स्थित असून, निसर्गसौंदर्याने नटलेले आणि भक्तीभावाने भारलेले एक पवित्र स्थान आहे.

• 🧘‍♂️ महर्षी कण्व ऋषी आश्रम, कणाळदा
  ऐतिहासिक व धार्मिक महत्त्वाचे हे आश्रम प्राचीन काळातील महर्षी कण्व ऋषींशी संबंधित आहे आणि अध्यात्मिक शांततेचा अनुभव देतो.

• 🌿 जैन व्हॅली फाउंडेशन आणि जैन हिल्स, शिरसोली
  जळगाव शहरापासून केवळ ५ किमी अंतरावर वसलेले हे स्थळ निसर्गरम्य सौंदर्य आणि आधुनिक शेती प्रकल्पासाठी प्रसिद्ध आहे. पर्यटन व अभ्यासदृष्टीने हे एक आदर्श स्थळ आहे.

🏰 (ब) जामनेर तालुक्यातील ऐतिहासिक वारसा

• 🏡 शेंदुर्णी गाव
  जामनेर तालुक्यातील शेंदुर्णी गाव हे शेवटचे पेशवे बाजीराव यांचे घराण्याचे गुरू यांच्या वास्तव्यामुळे ऐतिहासिक दृष्ट्या महत्त्वाचे आहे. येथे मराठा इतिहासाच्या गौरवशाली आठवणी आजही अनेक वास्तूंमध्ये जतन केलेल्या पाहायला मिळतात.

📊 लोकसंख्या माहिती – जळगाव उपविभाग (२०११ च्या जनगणनेनुसार)