🌾 बोदवड तालुका – एक नजर
🔹 स्थानिक परिचय:
बोदवड तालुका हा महाराष्ट्राच्या उत्तर-पश्चिम भागात वसलेल्या जळगाव जिल्ह्याचा एक महत्त्वाचा तालुका आहे. याच्या उत्तरेस सातपुडा पर्वतरांग आणि दक्षिणेस अजिंठा पर्वतरांग आहेत. भौगोलिकदृष्ट्या हा तालुका अत्यंत वैशिष्ट्यपूर्ण असून निसर्गाने नटलेला आहे.
📍 भौगोलिक व भौतिक माहिती
-
अक्षांश व रेखांश: 20° ते 21° उत्तर अक्षांश व 74° 55’ ते 76° 28’ पूर्व रेखांश
-
बोदवड शहराचे स्थान: अक्षांश 20.90278, रेखांश 76.01767
-
लगतचे तालुके:
-
उत्तर: भुसावळ, मुक्ताईनगर
-
दक्षिण: जामनेर, बुलढाणा जिल्हा
-
पूर्व: बुलढाणा जिल्हा
-
पश्चिम: भुसावळ, जामनेर
-
-
मुख्य शहरी केंद्र: बोदवड
☀️ हवामान व नैसर्गिक स्थिती
-
कमाल तापमान: 48°C
-
किमान तापमान: 10.3°C
-
सरासरी वार्षिक पाऊस: 700 मिमी
-
हंगामानुसार हवामान:
-
उन्हाळा: उष्ण व कोरडा (तापमान 45°C पर्यंत)
-
पावसाळा: सरासरी 700 मिमी पावसासह हवामान आल्हाददायक
-
हिवाळा: थंड हवामान, तापमान 10°C पर्यंत घसरणारे
-
🌱 कृषी व जलसंपत्ती
-
मुख्य पिके: केळी, गहू, बाजरी, चणा, शेंगदाणे, कापूस, ऊस
-
पाणी पुरवठा स्त्रोत: तापी व पूर्णा नद्यांमधून (ता. मुक्ताईनगर)
🧑🤝🧑 लोकसंख्या व वस्ती (2011 च्या जनगणनेनुसार)
-
गावे: 51
-
शहर: 1
-
एकूण लोकसंख्या: 91,799
🏛️ इतिहासाचा ठाव
बोदवड तालुका पूर्वी भुसावळ तालुक्याचा भाग होता. दिनांक 26 जून 1999 रोजी याची स्वतंत्र तालुका म्हणून स्थापना झाली. जळगाव जिल्ह्याचा इतिहास प्राचीन असून, हे प्रदेश प्राचीन रसिकतेचे केंद्र होते. या भूमीवर वाकाटक, फारुकी, निजाम आणि मराठा साम्राज्याची सत्ता राहिली. 1906 मध्ये खानदेश विभागाचे विभाजन होऊन पूर्व खानदेश अस्तित्वात आला, ज्यातून आजचा जळगाव जिल्हा तयार झाला. 1960 मध्ये महाराष्ट्र राज्याच्या स्थापनेनंतर तो महाराष्ट्रात समाविष्ट झाला.
🎭 संस्कृती व परंपरा
-
भाषा: मराठी ही प्रमुख भाषा असून, अहिराणी व हिंदीचा वापरही केला जातो.
-
अन्नसंस्कृती: लोकांमध्ये गहू, बाजरी व तांदूळ हे प्रमुख अन्नपदार्थ आहेत.
-
उत्सव व मेळावे:
-
नाडगाव – भैरवनाथ यात्रा
-
शिरसाळा – हनुमान जयंती यात्रा
-
उजनी – उरूस महोत्सव
-
मंगळवार व शनिवार या दिवशी अनेक भक्त धार्मिक स्थळांना भेट देतात.
-
-
प्रमुख धार्मिक स्थळे:
-
शिरसाळा
-
उजनी
-
नाडगाव
-
राऊतझिरा (चिंचखेड प्र. बो.)
-
